” Natalia Kalisz jest młodą łódzką artystką, której sztukę zauważono nie tylko nagradzając ją bardzo dobrymi wynikami na zakończenie studiów w dziedzinie grafiki i rysunku na łódzkiej ASP, ale także zauważywszy jej interesujące eksperymenty warsztatowe i poważny stosunek do sztuki zorganizowano kilka pokazów indywidualnych jej prac w Łodzi. Zważywszy na miłą powierzchowność artystki, jej nienaganne maniery i bystry umysł obserwatora rzeczywistości trudno, na pierwszy rzut oka, zorientować się, że jej procesowi twórczemu towarzyszy specjalna wrażliwość i doświadczenie osobiste, dotyczące problematyki śmierci i zła. Zło widoczne w małostkowości panujących, zło ludzkich wyborów, zło rozumiane jako brak wiary w zwycięstwo dobra, zło jako cyniczny skutek świata opartego o dominację pieniądza jako głównej wykładni wartości człowieka.

Postaci, które zasiedlają jej obrazy pomimo dużej ekspresji twarzy i gestów są unieruchomione przez klatkę obserwowanego je obiektywu i ciasny kadr, nie zawierający żadnych punktów odniesienia. Ubezwłasnowolnione, zredukowane do bycia obiektami, sami ze swoim zwątpieniem, cierpieniem, obsesyjnie wyrażaną samotnością. Wiele z tych portretów modeli posiada pewną ilość wariantów. Sekwencje zatrzymujące w zwolnionym tempie ich przerażenie, wiszą w pustce. Nic na obrazie nie wyjaśnia przyczyny tych ekspresyjnie przedstawionych stanów psychicznych. Przemyślnie zbudowana konstrukcja, prosta i klarowna ,zawieszająca owe figury w białej lub czarnej pustce nie daje szans na uwolnienie ich od złowrogiego świata. „Apokaliptyczne” gesty ciała melancholijny wyraz twarzy naprowadzają nas na myślenie o dawnym malarstwie.

Artystka czerpie z ekspresji późnogotyckich ołtarzy (zwłaszcza scen pasji) jak i XVII wiecznego klasycyzmu czy XIX wiecznego malarstwa symbolicznego. Widać to w jej surowej estetyce prac, ekspresji twarzy, biało-czarnym mrocznym kolorycie tworzonych przez nią rysunków, grafik i fotografii. Matematyczna precyzja i logika tych gestów wywołuje odczucie samotności. Brak ucieczki przed domniemanym cierpieniem , katastrofą, końcem świata buduje melancholijny nastrój i nieuchronne wrażenie końca wszelkich systemów wartości. „Mówiąc słowami Rolanda Barthesa opozycja („nóż wartości”)występuje zawsze i wszędzie pomiędzy wyjątkiem i regułą. A zatem jeśli śmiertelność i przemijalność są normą w świecie ludzkim, to trwałość można osiągnąć jedynie jako wyjątek.” 1)

Jej kompozycje są jak domyślne „Klatki” z filmu „The Cube”, a położenie odwzorowywanych w pracach Kalisz postaci bardzo przypomina sytuację bohaterów, w którym otwierający się i zamykający mechanizm ograniczeń pokazuje klaustrofobiczną przestrzeń tymczasowej wolności .Świat pełen przemocy i niesprawiedliwości społecznej, wynaturzeń moralnych, nagłych śmierci i tragedii, w której współcześnie egzystują miliony ludzi dosłownie lub za pośrednictwem mediów elektronicznych wirtualnie –trafia na wrażliwca, empatycznego obserwatora, jakim jest Natalia. Wiele z jej portretów nosi wyraźne piętno tego obciążenia, jakiś tragicznych przeżyć, których przyczyny pozostają tajemnicą ukrywaną przed widzem. I mimo iż to właśnie nie temu światu poświęcone są jej prace, to w domyśle „nie ma może czego żałować”, zważywszy na jego niedoskonałe aspekty. „Zmaganie o nieśmiertelność to walka ze wszystkim co zdradza pospolitą śmiertelność ,walka z tym co małe, obmierzłe ,potoczne niskie, powtarzalne.” „Zmaganie o nieśmiertelność oznacza także wypowiedzenie wojny wszystkiemu, co mocno zakorzenione jest w „zwyczajnej obecności”, w materialnym bycie świata” 2) (…) Jak przedstawiał cytowany przez mnie Zygmunt Bauman „jedynie poprzez kształtowanie etycznego „ja” człowieczeństwo może być zupełne. Jedynie w tym kształtowaniu osiąga subtelne połączenie, poszukiwane pojednanie wyjątkowości i wspólnoty.” (…) I jak mawiał Levinas : „troska o Innego” aż po samopoświęcenie aż po możliwość oddania życia ta odpowiedzialność to coś niezbywalnego w głębokim odczuwaniu egzystencji, która bez tego byłaby pusta i samolubna. „Czyniąc siebie dla innych, czynię siebie dla siebie, nadaje znaczenie swojemu byciu-w –świecie, odbieram światu licencję na zbywanie mojej obecności, zmuszam świat do uwagi, do lęku przed zbliżającą się śmiercią i żałoby po jej nadejściu” 3)”.

Przypisy:
1)Zygmunt Bauman,” Śmierć i nieśmiertelność. O wolności i strategii życia”, Wydawnictwo Naukowe PWN 1998 . s.82 2) op.cit.s.83
3)op.cit. s.242

— Jolanta Ciesielska / 2013 / Między cieniem śmierci a światłem życia. Kilka uwag na marginesie twórczości Natalii Kalisz.
Tekst do folderu wystawy w Galerii Re:Medium